پیش ساختگی در صنعت ساختمان
تولید صنعتی به معنی تولید انبوه، سریسازی و مشابهسازی به جهت بهرهگیری از مزیت مقیاس که موجب ارتقاء فاحش بهرهوری و کیفیت شد. در صنعت ساختمان نیز بهسرعت توسعه یافت. گستره تولید صنعتی از اجزا و عناصر ساختمان همچون مصالح و تجهیزات تا المانهای ساختمانی نظیر ماژولهای سقف، دیوار و ماژولهای تاسیساتی و … تا ساختارهایی برای خلق فضای کاربردی را در بر میگیرد.
پیش ساختگی گستردهترین روش تولید صنعتی در طیف پیشگفته است. اجزاء و عناصر عمدتاً به روش پیش ساخته تولید و به محل پروژهها حمل میشوند ماژولهای گوناگون به نسبت کمتر و البته نقطه اوج و گلوگاه اصلی پیش ساخته سازی در عرصه خلق فضا است. این سطح از پیش ساختگی از ویژگیهای متفاوتی برخوردار است. آنجا که از تولید صنعتی اجزاء و عناصر و ماژولها فراتر میرویم و به طراحی خلق فضا میپردازیم با پدیده تازهای مواجه هستیم. ساختمانهای پیش ساخته تلاشی هستند برای بهرهگیری از مزیت مقیاس در جهت اهداف تولید، و در این مرحله، اهداف و ارزشهای چندلایه دیگری به میان میآید.
هدف اصلی در اینجا خلق فضائی است که به نیازها و ارزشهای انسان و جامعه پاسخ دهد. خلق فضا با ابعاد فرهنگی، اجتماعی و انسانی آمیخته است. لذا، از این پس بهجز اهداف پایه تولید همچون بهرهوری و کیفیت. با زیست پذیری با همه ابعادش مواجه هستیم. مکاشفه فضا و زندگی و جریان زندگی و فضا در زمان
در این طیف گسترده پیش ساختگی ، آنجا که پیش ساختگی اجزاء و عناصر و ماژولهای گنگ و خنثی به پایان میرسد و پیش ساختگی در مسیر خلق فضا عمل میکند. نقطه عطفی است. بسیاری از بحثهای نظری در رابطه با طراحی و تولید صنعتی ساختمان و پیش ساختگی بر اساس برداشت از این مفصل شکل میگیرد. از این جا به بعد اجزا و عناصر نمیتوانند گنگ و خنثی باشند باید در هماهنگی با یک کل زیست پذیر و پیام دهنده تعریف شوند و چنین عمل کنند.
همه این طیف گسترده را که به روش تولید صنعتی طراحی و تولید میشوند میتوان محصول تلقی کرد. چون حائز مشخصات تکرارپذیری، استانداردسازی و زنجیره تامین و تولید مدون است. اما پیش ساختگی در عرصه خلق فضا پدیدهای فراتر از یک محصول است. به این معنی که اول محصول است و بعد بیش از محصول است.
تولید انبوه و صنعتی Mass production با ویژگی سریسازی و مشابهسازی در تکامل خود به تولید انبوه غیرمشابه Mass costomizationارتقا یافته است. این گزینه دریچههای جدیدی را به روی صنعت پیش ساخته سازی گشوده است. این نوع تولید ترکیبی از تولید انبوه و سفارشیسازی است. این تحول باعث شده که بتوان در بخش صنعت محصولات متنوع و سفارشی را در مقیاس انبوه تولید کرد. به لحاظ ماهیت شخصی و سفارشی بنا این گزینه بهسرعت در صنعت پیش ساخته سازی توسعه یافته است و همچنان در دست پژوهش و طراحی است.
انعطافپذیری در طراحی
در طراحی و تولید صنعتی ساختمان، طراحی دو مرحلهای است. ابتدا پلتفرم طراحی یا انتخاب میشود. سپس از طریق طراحی معکوس بنا کامل میشود. در این مرحله حق انتخاب گستردهای وجود خواهد داشت تا به جنبه سفارشی بنا پاسخ دهد.
پلتفرمهای انعطافپذیر – در سالهای گذشته سیستمهای بسته نظیر لارج پانلها فاقد هر نوع انعطافپذیری طراحی میشدند. در این گونه سیستمهای بسته نه تنها سیستم ساخت غیرقابل انعطاف بود. بلکه، دعوت عناصر بیگانه به سیستم ساخت نیز عملا امکانپذیر نبود. در حال حاضر سیستمهای باز و بهشدت انعطافپذیر مدنظر قرار میگیرند. هم ساختار سیستم ساخت در مراحل مختلف انعطافپذیر است و هم بهعنوان یک سیستم باز ، دعوت عناصر بیگانه به سیستم ساخت امکانپذیر میگردد.
سیستمهای ساخت مدولار
طراحی سیستم های ساخت مدولار بستر مناسبی است تا بر اساس آن، بخشهای مختلف ساختمان بتوانند امکان شخصیسازی گسترده داشته باشند. پلتفرمهایی نظیر ساختمانهای چوبی در آمریکا (Bollon Frame ) نمونه ساختمانهای پیشساخته با ظرفیت شخصیسازی قابل توجه هستند.
همه سیستم های مدولار الزاماً انعطافپذیر نیستند. بلکه، سیستم ساخت مدولار از ظرفیت بالقوه جهت طراحی سیستم ساخت انعطافپذیر برخوردار است.
تولید صنعتی و پیش ساخته سازی در تمام طیف پیشگفته، نیازمند زنجیره تولید (خط تولید انبوه) است. اما در مرحله خلق فضا زنجیره تولیدی موردنیاز است که خارج از فرایند تولید اجزاء، عناصر و ماژولهای مختلف. نحوه ارتباط و هماهنگی اجزاء در خلق فضا و حرکت فضا در زمان را در برگیرد.
ایده تولید انبوه غیرمشابه عرصه وسیعی را برای ابتکار عمل و خلاقیت در اختیار طراحان و کارشناسان قرار داده است. جا دارد نظام دانشگاهی، جامعه مهندسی و ارگانهایی که در رابطه با طراحی سیستم های پیش ساخته فعالیت میکنند. بر طراحی و تولید انبوه غیرمشابه تمرکز کنند. مسئولیت نظام دانشگاهی در رابطه با برنامهریزی و آموزش جامعه مهندسی در مسیر بحرانی است.





