جعفر قرائتی ستوده-دبیرانجمن تولیدکنندگان و فناوران صنعتی ساختمان-پلت فرم plat form از لحاظ لغوی به معنای «سکو» است و قسمت هایی از یک سالن که ارتفاعش نسبت به کف سالن بالاتر است را سکو یا پلت فرم می نامند؛ در ادبیات لاتین نیز کلمه مشابهی وجود دارد (pulpitum) و به همین معنی به کار می رود.
در فضای کسب و کار، پلت فرم سکویی برای بهتر دیده شدن در اختیار فرد و کسب و کار او قرار می دهد. بخش مهمی از نقش پلت فرم ها، ایجاد زیر ساخت های لازم برای شکل گیری تعامل ها و نیز تعیین چارچوب و قواعد حاکم بر این تعامل ها است.
در فناوری اطلاعات (IT)،پلت فرم،هر نرم افزار یا سخت افزاری است که برای میزبانی یک اپلیکیشن یا سرویس مورد استفاده قرار می گیرد. در این مورد پلت فرم پایه ای ایجاد می کند تا تضمین نماید که هدف یا موضوع با موفقیت اجرا خواهد شد. نظیر نرم افزار تلگرام که یک پلت فرم محسوب می شود. به بیان دیگر، پلت فرم بستری است که برنامه های نرم افزاری نوشته شده برای یک وسیله، در آن قابل اجرا است و این بستر شامل ملزومات سخت افزاری و نرم افزاری می باشد.
در همه صنایعی که با تجمیع و ترکیب قطعات، یک وسیله مکانیکی یا الکتریکی را پدید می آورند، پلت فرم می تواند نقش آفرینی داشته باشد و این امر در صنعت خودرو سازی به اوج رسیده است. پایه و شالوده اصلی که ممکن است بر اساس آن چندین مدل خودرو تولید و ساخته شوند در اصطلاح پلت فرم نامیده می شود.
از مهمترین مواردی که پیش از شروع فرآیند طراحی یک خودرو مد نظر مدیران ارشد دپارتمان طراحی آن برند قرار می گیرد و نقش اساسی را در موفقیت آن مدل ایفا می کند، تصمیم گیری در خصوص انتخاب پایه و اساس و شالوده یعنی پلت فرم آن خودرو است. در واقع پلت فرم، مجموعه پیشرانه ( یا حداقل محل قرارگیری آن )، جعبه دنده، شاسی و سیستم انتقال قدرت را در بر می گیرد و همان طور که پیش تر نیز بیان شد این قسمت ها می تواند در بین چندین محصول تولیدی یک یا چند شرکت خودرو ساز مشترک باشند و فقط قسمت هایی که نیاز به ایجاد تغییرات در آنها لازم می آید، از نو طراحی شده و یا تغییرات اساسی در آنها صورت می پذیرد. به بیان دیگر، پلت فرم یکسان دو یا چند خودرو، شامل قسمت هایی نظیر : طراحی، مهندسی ساخت یکسان و عملیات تولید یکسان می باشد. یعنی پایه ساخت دو خودرو از یک منبع نشأت می گیرد و این اقدام در صنعت خودرو به منظور کاهش هزینه های مرتبط با توسعه محصولات انجام میشود و خودرو ساز بدینوسیله می تواند مدل های متنوعی را روانه بازار نماید.
مزیت استفاده از این رویکرد، در مقیاس اقتصادی، نه تنها در تولید بلکه در طراحی، مهندسی و رگولاتوری نیز صرفه اقتصادی ایجاد میکند به این معنی که هزیته تولید کاهش، قیمت محصول ارزانتر و استانداردهای تولید محصول ارتقاء می یابد.
استفاده از پلت فرم مشترک در بخش خودرو از دهه ۶۰ میلادی و توسط شرکت جنرال موتورز آغاز گردید و مزایای زیادی را برای استفاده کنندگان آن در بر داشته است، از آن جمله :
– مدیریت سهل تر قطعات پروژه
– هزینه های کمتر برای ارتقاء محصولات بعدی
– افزایش کیفیت و نوآوری
– استاندارد سازی جهانی
– تنوع محصولات
پلت فرم را می توان پایه و اساس از پیش طراحی شده برای ساخت و تولید در صنایع مختلف برشمرد و در هر صنعت تعاریف مخصوص به خود را دارد، اما در تمامی این تعاریف یک وجه اشتراک وجود دارد و آن هم استفاده از یک پایه، دانش یا تکنولوژی برای تولید و بهبود تولید محصول.
به پلت فرم هایی که قابلیت استفاده در محصولات مختلف از لحاظ کاربردی یا ابعادی دارند، پلت فرم های مدولار گفته می شود که بسیار پر کاربرد بوده و مورد استقبال سازندگان قرار می گیرند.
همواره دو مفهوم ساختار و پلت فرم به جای یکدیگر استفاده می شوند ولی پلت فرم از لحاظ فنی مفهوم جامع تری را تبادر می نماید و به معنای یک سری از محصولاتی است که با یکدیگر نقاط مشترک اساسی داشته و یا پارامترهای ابعادی ویژه ای دارند. استراتژی استفاده از پلت فرم ها برای سازنده گان فواید بسیاری را ایجاد می نماید از آن جمله :
– همکاری بیشتر بین واحدهای تولیدی – صنعتی
– کاهش هزینه ها به خاطر استفاده از مقیاس های جهانی
– بهره وری بیشتر کارگاه های صنعتی و کارخانجات تولیدی
-کاهش تعداد پلت فرم های تولید به جهت تمرکز بر پایه ها و اصول جهانی
در بخش ساخت و ساز نیز پلت فرمها نقش مهمی ایفا می کنند. در روش ساخت صنعتی یکی از مراحل مقدم به طراحی
معماری، انتخاب یا طراحی سیستم ساخت است. سیستم ساخت در جایگاه خط تولید عمل می کند و عرصه فرایند خلاقه ساخت را پوشش می دهد. اهداف طراحی سیستم ساخت شامل:
– نحوه تعامل شاخصای اساسی تولید یا مثلث (منابع، زمان و کیفیت) است.
– شاخصها یا اهداف فراکاربردی الزام آور، نظیر ایمنی، مصرف بهینه انرژی و… یا اهداف فراکاربردی پروژه ای نظیر،ظریب بازیافت،انعطاف پذیری،کیفیت بصری،هویت معماری و… نیز در زمره اهداف طراحی سیستم ساخت هستند.
سیستم های ساخت بجز اهداف پیش گفته، به لحاظ ویژگی های ساختاری نیز متفاوت هستند، نظیر ساختار سازه ای، سیستم باز و بسته، ویژگی توسعه سطحی و توسعه در ارتفاع و… از جمله سیستم های ساخت محدوده های متفاوت دارند و از یک ساختار محدود و حداقلی تا ساختار کامل و کلید در دست را شامل می شوند. سیستم های ساخت، حداقل باید ظرفیت خلق فضای کاربردی را داشته باشند یا به بیان دیگر از ساختار سازه ای شفاف برخوردار باشند تا بعنوان یک سیستم ساخت شناخته شوند. سیستم های ساختی که کامل و کلید در دست نیستند، میتوانند منشأ طراحی سیستم های ساخت کامل و کلید در دست متعدد باشند. این سیستم های محدود را پلت فرم می نامیم. بطور مثال تونل سیستم یک پلات فورم سنگین و LSF یک پلات فورم سبک است.
اگر به تشابه این تعریف با پایه و شالوده خودرو توجه شود، سیستم های ساخت را می توان به عنوان پلت فرم های ساختمانی در نظر گرفت و بقیه سیستم ها نظیر، تأسیسات، جدا کننده ها، در و پنجره، نما و… را به صورت ملحقات به این پلت فرم اضافه نمود. اکنون دیگر استفاده از مدولاسیون و ایجاد تحول ماژول نمودن همه این ملحقات در طراحی و ساخت همانند قطعه سازی در خودرو، میسر گردیده و یک استاندارد داخلی هماهنگ با استانداردهای بین المللی می تواند شکل بگیرد.
از فواید این امر، ایجاد فرایندهای همسان ساخت، چه در بخش پلت فرم ( سیستم های ساخت ) و چه در بخش ملحقات ( پارتیشن، در و پنجره، تأسیسات الکتریکی و مکانیکی، نما و… ) خواهد بود که مشکل گشای یکی از بزرگترین معضلات گریبانگیر ساخت و ساز کشور خواهد بود.
مطالعات بسیار گسترده ای جهت به کار گیری پلت فرم ها در بخش صنعت، به خصوص خودرو سازی وجود دارد که می توان از آنها در بخش ساخت و ساز نیز استفاده نمود و قطعاً سر ریز این مطالعات و تحقیقات از بخش صنعت به شاخه ساخت و ساز صنعتی، به تحولی شگرف در این عرصه منجر خواهد گردید.
بر پایه این سیستم های پلت فرم، امکان طراحی تعداد متعددی سیستم های کامل و کلید در دست وجود دارد. وجه تمایز پلت فرم های ساختمانی شناوری پلت فرم است. شناوری در پلت فرم ساختمانی، خود موجد تنوع گسترده تر در سیستم های کامل و کلید در دست منشعب از یک پلت فرم است.
قابل ذکر است که روند تبدیل پلت فرمها به واحدهای کلید در دست باید توسط آن دسته از شرکتهای مهندسی انجام شود که در حال حاضر وجود ندارند. این نارسائی مربوط به غفلت دولت در تدوین طرح جامع توسعه صنعتی ساخت و ساز است. در غیاب این طرح مهم، اقدامات جاری در مورد ساخت صنعتی و توسعه صنعتی ساخت و ساز بصورت پراکنده و جزیره ای و عمدتاً توسط بخش خصوصی انجام می شود. لذا بیشتر فعالیت ها متمرکز بر طراحی و احداث پلت فرمها هستند و مرحله بعد از پلت فرم تا واحدهای کامل و کلید در دست در حال حاضر حلقه گمشده در ساخت صنعتی ما است. این شرکتهای مهندسی باید ایجاد شوند. جهت ظرفیتهای طراحی و اجرا رتبه بندی شوند و… لاکن، قبل از هر اقدامی، طرح جامع توسعه صنعتی ساخت و ساز باید مختصات و شرح خدمات این شرکتها را در روند حرکت به سمت توسعه صنعتی ساخت و ساز تعریف نماید.
دیدگاه خود را بنویسید